MAPA
Kościół pw. św. Mikołaja
Data budowy kościoła: 1780 (?)Zobacz zabytki
Opowieść o Męce i Zmartwychwstaniu
Tryptyk z kościoła pw. św. Mikołaja w Młodojewie jest wybitnym i unikatowym dziełem sztuki. Nazwa oznacza, że składa się on z trzech głównych elementów: centralnego z przedstawieniem Ukrzyżowania Chrystusa i bocznych ruchomych skrzydeł pokrytych z obu stron dekoracją malarską. Zazwyczaj tryptyk prezentowany jest otwarty, jedynie w okresie po Wielkanocy skrzydła są zamykane celem zaprezentowania scen zawiązanych ze Zmartwychwstaniem.
Tryptyk powstał w latach 1581-1582 ( daty umieszczone w różnych częściach obrazu).
Głównym przedstawieniem jest scena „Ukrzyżowania Chrystusa” wraz z dwoma łotrami.
W górnej części ołtarza widoczna jest scena pożegnania Jezusa z matką przed swą męką (scena nie do końca zidentyfikowana) oraz veraikon – wizerunek Chrystusa na chuście.
Na prawym skrzydle widoczne są sceny: ukoronowanie cierniem i upadek pod krzyżem.
Na lewym skrzydle widoczne są sceny: biczowanie i Ecce Homo.
Tryptyk nie jest zwykłym obrazem przedstawiającym ukrzyżowanie. W swojej stylistyce artystycznej zawieszony został pomiędzy dwiema epokami: późnym średniowieczem i renesansem. Sama forma tryptyku jest późnogotycka, również sposób malowania przez artystę postaci i ich stylizacje są stworzone w gotyckiej estetyce. Natomiast umieszczenie krajobrazu w tle, zastosowanie perspektywy, stroje Marii Magdaleny i mężczyzny na koniu są elementami renesansowymi. W postaciach tych przypuszczalnie upamiętnieni zostali fundatorzy tryptyku.
Niezwykłość młodojewskich scen Męki Pańskiej wynika z pokazania ich jako opowieści, historii z przesłaniem opowiedzianych przez anonimowego twórcę. Artysta poprzez swoje dzieło prowadzi dialog z odbiorcą, umieszczając w nim treści symboliczne, odwołujące się do erudycji, wiedzy i wrażliwości widza (np. daty, postacie łotrów, pies, czaszki). Autor poprzez dzieło ukazuje swoją ekspresję i warsztat, a także przekazuje historię – tę oczywistą, pierwszoplanową i tę symboliczną, zawartą między pociągnięciami pędzla. Niewątpliwie „Boża Iskra” napełniła anonimowego twórcę talentem, dzięki któremu zwykły kawałek drewnianej deski przeistoczył się w ponadprzeciętne dzieło sztuki.
Chrystus Frasobliwy
Rzeźba przedstawia Chrystusa siedzącego i rozmyślającego, z głową opartą na dłoni. Niektórzy odczytują tę postać jako uchwyconą w momencie po zadanych cierpieniach, na co wskazywać mają korona cierniowa na głowie oraz widoczne ślady po biczowaniu Chrystusa czekającego na ukrzyżowanie. Inna, bardziej ogólna interpretacja mówi, że jest to symboliczne streszczenie całej Męki Pańskiej.
Drewniana, wykonana w stylistyce gotyckiej rzeźba Chrystusa Frasobliwego powstała blisko 500 lat temu.
Chrystus Frasobliwy to przede wszystkim ukazanie ludzkiej natury Boga, pozbawionego nadprzyrodzonej doskonałości, zasmuconego i zadumanego nad okrucieństwem człowieka. Wizerunek ten mocno zakorzenił się w sztuce ludowej – rzeźby często umieszczane są w niewielkich kapliczkach przy wiejskich drogach, służąc lokalnym praktykom religijnym. Dawniej Chrystus Frasobliwy był częstym widokiem wiejskiego krajobrazu.
O czym rozmyślasz, siedząc na szerokiej skale, samotny,
Z brodą wspartą na ręku, Chrystusie, głowo znużona,
Pewnie o dziele zbawienia, o śmierci, która cię spęta,
O roztrzaskaniu wrót piekła, o twardym Królestwie Bożym.
Chrystus Frasobliwy
Klemens Janicki (1516-1543)
Przekład Zygmunt Kubiak
Zwycięzca śmierci
Figura zwycięskiego Chrystusa obecna jest w każdym kościele katolickim. Ta z kościoła w Młodojewie jest wyjątkowa, gdyż ma blisko 400 lat. Niezbyt wielkich rozmiarów, bo ok. 70 centymetrowa postać Chrystusa przedstawiona została z prawą ręką uniesioną w geście błogosławieństwa. Zbawiciel ubrany jest w czerwony płaszcz, który wcześniej symbolizował oszczerstwo, natomiast po zwycięskim zmartwychwstaniu stał się znakiem męczeństwa Chrystusa. Dodatkowym elementem podkreślającym panowanie boskie jest korona na głowie Jezusa, która wskazuje na królowanie Boga na ziemi.
„Zmartwychwstał Pan, zwycięską chwałą niebo brzmi.
Któż tak jak On majestatu blaskiem lśni”.
pieśń wielkanocna
Bogactwo detali
Ołtarz główny wykonany został w stylistyce późnobarokowej w 1. połowy XVIII wieku. Okres ten w sztuce cechuje niezwykły przepych widoczny w ołtarzu: przesyt form i nadmiar detali. Szczególnie intrygujące są dwa z nich, wyrzeźbione w formie wyszukanych wazonów i umieszczone na uszakach ołtarza. Przypuszczalnie są to relikwiarze, gdyż w ściance mają niewielką szybkę. Nietypowe jest miejsce ich umiejscowienia, gdyż wyeksponowane zostały w zwieńczeniu ołtarza, po obu bokach Opatrzności Bożej. Symbol Bożego wstawiennictwa otoczony złotymi promieniami i chmurami jest symbolem wiary, podkreśla, że Bóg czuwa nad wierzącymi. Boży „wzrok” eksponuje obecność Wszechwidzącego, w którym człowiek znajduje poczucie bezpieczeństwa i wsparcia. Po bokach widnieją rzeźby: św. Mikołaja ze złotymi kulami oraz św. Stanisława ze wskrzeszonym Piotrowinem.
