Kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej
Data budowy kościoła: 1748-1802Zobacz zabytki
Zwycięska dysputa
Wizerunek patronki kościoła, św. Katarzyny, znajduje się w ołtarzu bocznym. Święta urodziła się w Aleksandrii w III wieku i pochodziła z zamożnego rodu. Słynęła z urody i inteligencji, była również gruntownie wykształcona. Jako chrześcijanka złożyła śluby czystości. Podczas prześladowań chrześcijan została pojmana i przymuszona do złożenia ofiary bożkom. Gdy odmówiła, cesarz zarządził dysputę religijną między Katarzyną a pięćdziesięcioma mędrcami. Katarzyna pokonała swoich adwersarzy, udowadniając słuszność wiary chrześcijańskiej i doprowadziła wielu z nich do nawrócenia. Cesarz, rozgniewany obrotem sprawy, skazał ją na tortury, m.in. miażdżenie kołem, które stało się jej atrybutem. Zginęła ścięta mieczem, mając 18 lat.
Ambo znaczy ‘wzniesienie’
Jest niewiele obiektów w kościele, które wraz z rozwojem techniki tracą na znaczeniu, a we współczesnych kościołach w ogóle są pomijane – takim elementem wyposażenia jest ambona (z łaciny ambo – ‘wzniesienie’). Służyła ona głoszeniu Słowa Bożego i wygłaszaniu kazań. Umieszczano ją na filarze bądź na ścianie tęczowej, w miejscu pomiędzy sacrum (prezbiterium) a profanum (nawą) na znacznej wysokości – tak, aby głos kapłana docierał do najdalszych zakątków świątyni. Ksiądz na ambonie wygłaszał kazanie w językach ojczystych, poddawał interpretacji pismo i tłumaczył je dla ludu (językiem oficjalnym odprawiania mszy św. była łacina). Ambona w kościele parafialnym w Cieninie Kościelnym jest wyjątkowa pod względem swojej formy. Prowadzą do niej drzwi wykute w ścianie tęczowej. W jej wnętrzu ukryte są schody wiodące na podwyższenie.
Kosz ambony został przyozdobiony płaskorzeźbami z wizerunkami ewangelistów z atrybutami (Marek z lwem, Mateusz z człowiekiem, Łukasz z wołem i Jan z orłem) oraz wizerunkiem Jezusa Chrystusa – z otwartą księgą z greckimi literami alfą i omegą, symbolizującymi początek i koniec.
Atrybuty, z którymi przedstawiani są ewangeliści, są symbolami Chrystusa: „Jak człowiek cierpiał, jak lew zwyciężył, jak orzeł wzleciał, jak wół został zabity na ofiarę”.
Muzyka jest modlitwą
Zgodnie ze słowami św. Augustyna „Kto śpiewa, modli się dwa razy”, dopełnieniem Słowa Bożego głoszonego z ambony jest śpiew liturgiczny, w którym uczestniczą wszyscy wierni. Organy, prospekt organowy oraz empora muzyczna są niezbędnym wyposażeniem kościoła. Znajdują się one po przeciwnej stronie ołtarza głównego, dzięki czemu głos z organów „unosi się” ponad głowami wiernych, wypełnia całą przestrzeń i dopełnia obrzędów. Organy tworzą atmosferę podniosłą i uroczystą, podkreślają misterium celebrowanej mszy świętej.
Kredencja zakrystyjna
Zabytkiem mało znanym – bo niewidocznym dla wiernych uczestniczących w liturgii mszy świętej – jest kredencja zakrystyjna. Ta z Cienina wykonana została na początku XX wieku w stylu eklektycznym i prezentuje mistrzowski warsztat meblarski. Przechowuje się w niej naczynia liturgiczne, pisma, obrusy oraz inne przedmioty używane podczas liturgii. Pomimo że mebel pełni funkcję czysto użytkową, niepozbawiony jest finezji i walorów estetycznych. Zaokrąglone naroża, faliste linie, precyzyjnie wykute zamki do kluczy oraz wykończenie na połysk udowadniają, że nawet przedmioty niewystawiane na widok publiczny również były pięknie i starannie wykonane.