MAPA
Kościół pw. św. Katarzyny
Data budowy kościoła: 1759Zobacz zabytki
Stała Matka Boleściwa
Czas powstania świątyni potwierdza data umieszczona na belce tęczowej – 1759 rok. Miejsce to ma szczególne znaczenie: znajduje się ono pod sklepieniem, pomiędzy prezbiterium a nawą główną, stanowiąc symboliczne połączenie sfery sacrum, jaką jest prezbiterium, i sfery profanum, czyli nawy. Nazwa nawiązuje do tęczy – symbolicznego łącznika pomiędzy niebem a ziemią.
Na belce tęczowej umieszczona została grupa Ukrzyżowania, która powstała w I ćwierci XV wieku. Jest ona najstarszym zabytkiem, starszym od samego budynku. Dowodzi to istnienia wcześniejszego kościoła, na miejscu którego wzniesiono obecną świątynię.
Stała Matka Boleściwa
obok krzyża ledwo żywa,
gdy na krzyżu wisiał Syn.
Duszę Jej, co łez nie mieści,
pełną smutku i boleści,
przeszedł miecz dla naszych win.
Jak płakała Matka miła,
jak cierpiała,
gdy patrzyła na boskiego Syna ból.
Widzi Syna wśród konania,
jak samotny głowę skłania,
gdy oddawał ducha już.
XIII-wieczna pieśń łacińska Stabat Mater Dolorosa
Rzeźby są stosunkowo niewielkie, wykonane z niepomalowanego drewna. Ich surowa stylistyka przypomina rzeźbę ludową.
Pofałdowane szaty oplatają spokojne, statyczne postacie, których ekspresja wyrażona została przede wszystkim poprzez przekrzywienie głów. Pozy ich wyrażają nie tyle smutek i ból po utracie ukochanej osoby, ile raczej zamyślenie i zmartwienie. Postacie symbolizują zadumę nad losem ludzkim, może nad jego przeznaczeniem. Drewniane rzeźby są przekazem doświadczenia i skupienia, jakie towarzyszyło anonimowemu twórcy pracującemu niewątpliwie pod natchnieniem „Bożej Iskry”, którą dostrzegamy w owych dziełach.
Salvator Mundi
Centralnym przedstawieniem ołtarza głównego jest rzeźba Salvator Mundi, tzn. Zbawiciela Świata. Jest to hieratycznie, majestatycznie, frontalnie ukazana postać Jezusa Chrystusa, zaprezentowanego jako Władcy i Boga. W ikonografii tradycyjnie królującego Chrystusa prezentowano w postawie stojącej lub siedzącej na tronie, z jabłkiem w jednej dłoni i drugą dłonią uniesioną w geście błogosławieństwa. W późniejszych epokach jabłko było niekiedy zastępowane globem uwieńczonym krzyżem. Wizerunek ten pokazuje również, że Chrystus ma boskie pochodzenie, a jego władza nad światem pochodzi bezpośrednio od Boga.
.
„Niech mi się stanie według słowa Twego”
Ołtarz boczny przedstawia scenę Zwiastowania, która posiada wyjątkową rangę, ponieważ niesie ze sobą najważniejsze wydarzenie chrześcijańskie, często umieszczane wśród wątków sztuki sakralnej. Wydarzenie ewangeliczne, o którym mowa, jest nie tylko ważnym momentem z życia Marii, ale ma przełomowe znaczenie dla dziejów ludzkości. W przedstawionej przez chrześcijaństwo historii zbawienia zwiastowanie to chwila, w której ważą się losy świata, gdyż Maryja miała prawo do podjęcia decyzji – mogła przyjąć lub odrzucić ofiarowane jej posłannictwo.
Święte Męczennice
W zwieńczeniu ołtarza umieszczono dwie rzeźby: Św. Barbary (z wieżą) oraz św. Agnieszki (z mieczem, lilią i barankiem).
Św. Agnieszka w starożytności była jedną z najpopularniejszych świętych. Jako 12-letnia dziewczynka, pochodząca ze starego rodu, miała ponieść męczeńską śmierć na stadionie Domicjana ok. 305 roku. Zgodnie ze starym zwyczajem poświęca się w dniu 21.01 dwa baranki – na pamiątkę jej śmierci w obronnie niewinności. Została męczeńsko zabita poprzez ścięcie mieczem. Wcześniej podjęta została próba spalenia jej na stosie, ale święta wyszła z niej bez szwanku. Skazana została na śmierć ze względu na odrzucanie propozycji małżeńskich, gdyż złożyła przysięgę wierności Chrystusowi. Agnieszka jest patronką dzieci, panien i ogrodników.
Św. Barbara przedstawiana jest z wieżą, w której została uwięziona, gdyż nie chciała wyrzec się wiary chrześcijańskiej. Nie podawano jej jedzenia, próbując złamać jej upór, żeby wyrzekła się wiary chrześcijańskiej. Jednak aniołowie dostarczali jej pokarm w postaci opłatka, którym żywiła się podczas uwięzienia. Następnie próbowano złamać jej wolę torturami i upokorzeniem. Ostatecznie została ścięta mieczem. Św. Barbara jest patronką ludzi ciężko pracujących: górników, hutników, marynarzy, żołnierzy czy kamieniarzy.
Ciesielskie mistrzostwo
Elementem obecnym w konstrukcji każdego budynku, integralnie z nim związanym, jest więźba dachowa. Często bywa ona niedocenianym świadectwem historii, które jednak może dostarczyć wielu nowych informacji o dziejach budowli. Więźba dachowa wzniesiona w konstrukcji jętkowej w kościele w Waliszewie jest tego dowodem.
Cieśle posługiwali się znakami ciesielskimi, czyli oznaczeniami graficznymi elementów konstrukcyjnych. Dzięki nim każdy z nich został zmontowany w odpowiednim miejscu. Zdarzało się również umieszczanie daty – nie tylko wzniesienia świątyni, ale również przeprowadzonych w niej remontów – oraz podpisu wykonawcy.
