Efekty projektu

PRACE KONSERWATORSKIE OŁTARZA BOCZNEGO UKRZYŻOWANIA

Ołtarz boczny Ukrzyżowania w kościele pw. św. Mikołaja w Inowrocławiu powstał w 2 poł. XVIII wieku w stylu rokoko. Centralne jego miejsce zajmuje rzeźba Chrystusa Ukrzyżowanego z poł. XIV wieku umieszczona na tle tłoczonym w srebrzonej blasze Widoku Jerozolimy.

Ołtarz był wielokrotnie przemalowywany, wstępne odkrywki wykazały cztery warstwy wtórne. Gruba warstwa przemalowań zatarła i spłaszczyła modelunek ornamentów i rzeźb. Przez długi czas panowała w kościele bardzo duża wilgotność co powodowało destrukcję drewna przez rozwój grzybów i pleśni. Żerowanie kołatków widoczne jest w większym zakresie w elementach architektonicznych ołtarza. Wahania wilgotności spowodowały miejscami odpadanie warstw malarskich wraz z gruntem.

Rzeźba Chrystusa została ostatni raz poddana konserwacji w 1981 roku. Z dokumentacji wynika, że była pokryta wieloma warstwami przemalowań, które zostały usunięte w trakcie prac konserwatorskich, nie znaleziono wówczas żadnej oryginalnej polichromii. Całość powierzchni opracowano w kitach woskowo-żywicznych, zaś przy większych ubytkach użyto gwoździ miedzianych i drutu. Całą powierzchnię pokryto roztworem szelaku.

Blacha z widokiem Jerozolimy została niewłaściwie zabezpieczona, gdyż srebro pociemniało, a w przetarciach można zaobserwować korozję mosiądzu.

Celem prac konserwatorskich jest wzmocnienie struktury drewna i konstrukcji ołtarza, następnie zakonserwowanie i uzupełnienie oryginalnej warstwy malarskiej i pozłotniczej. Efektem prac będzie przywrócenie pierwotnego wyrazu artystycznego i wzmocnienie struktury substancji zabytkowej obiektu.

Prace rozpoczęto od dokumentacji fotograficznej i opisowej ilustrującej stan zachowania obiektu, który następnie został zdemontowany. W pierwszej kolejności ołtarz oczyszczono z kurzu i pajęczyny, podklejono ruchome łuski. Wykonano dezynsekcję wszystkich odkrytych drewnianych elementów ołtarza, celem wyeliminowania ewentualnych czynnych larw owadów.

Wykonano odkrywki stratygraficzne, z których ustalono, że pierwotna polichromia była w kolorze ciemnego błękitu i ciemnej szarości, natomiast ornamenty, uszaki i pilastry zostały pozłocone na mat i poler, a kotara – srebrna.

Następnie przystąpiono do pełnego usuwania przemalowań, po usunięciu których zaimpregnowano drewno. Kolejną czynnością było uzupełnienie otworów wylotowych po kołatkach od lica i odwrocie. Następnie wykonano prace konstrukcyjne i stolarskie, mające na celu ustabilizowanie konstrukcji obiektu oraz zrekonstruowano dół ołtarza i profilowane listwy. Sklejono rozwarstwienia i szpary między deskami oraz wypełniono szersze szczeliny, uzupełniono zniszczone lub brakujące elementy drewniane wstawkami z nowego drewna tzw. „flekami”. Usunięto wtórne grunty z gipsu, następnie uzupełniono ubytki, zaś powierzchnie kitów opracowano papierem ściernym.