MAPA
Kościół pw. Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny
Data budowy kościoła: 1629 www.parafiapopowokoscielne.plZobacz zabytki
Sarmackie tradycje
W kościele w Popowie Kościelnym również odnajdziemy wizerunek św. Stanisława – znajduje się on w ołtarzu bocznym. Tu (podobnie jak w Sokolnikach) artysta dokonał zabiegu przeniesienia sceny historycznej z XI wieku w czasy mu współczesne – do wieku XVII. Biskup jest przedstawiony w typowych szatach duchownego, zaś pozostali bohaterowie w sarmackich strojach charakterystycznych dla XVII-wiecznej szlachty.
Polski Sarmata był wojownikiem, cechować go miały powaga, męstwo, ale też swoboda. Powinien walczyć w obronie ojczyzny i wiary chrześcijańskiej. Sarmatyzm jako jeden z nurtów myślowych i artystycznych polskiego baroku to wyjątkowe zjawisko. W kościele w Popowie Kościelnym można dostrzec je w umieszczonych na ścianach portretach trumiennych wykonanych w końcu XVII wieku oraz portretach fundatorów, przedstawionych w stroju sarmackim.
Strój sarmacki był bardzo dostojny, bogaty i barwny. Składał się przede wszystkim z żupanu przepasanego pasem, na który nakładano kontusz. Na nogach noszono szarawary. Dla Sarmaty charakterystyczne były wąsy i broda oraz wysoko podstrzyżona głowa i włosy pozostawione na czubku głowy.
Zgodnie z XI-wieczną legendą krakowski biskup Stanisław planował wznieść kościół. Nabył w tym celu ziemię od rycerza zwanego Piotrowinem, który niebawem zmarł. Wówczas oskarżono Stanisława o to, że bezprawnie zagarnął grunty. Powołano sąd i rozpoczął się proces. Ponieważ Stanisław w żaden sposób nie mógł udowodnić swej niewinności, wskrzesił zmarłego Piotrowina, by ten mógł zeznawać. W ten sposób zarzuty oddalono, a dobre imię św. Stanisława zostało oczyszczone.
Sam kościół ufundowany został w 1629 roku przez Stanisława Zagórskiego, burgrabiego nakielskiego. Być może z inicjatywy jego lub kolejnych właścicieli wsi powstała umieszczona nad zakrystią loża kolatorska (przeznaczona dla fundatora). Miejsce to podkreślało wyjątkową pozycję przedstawicieli szlachty, którzy w tym miejscu, w bezpośrednim sąsiedztwie sfery sacrum, w separacji od pozostałych wiernych uczestniczyli we mszy świętej.
Loża kolatorska
W prezbiterium kościoła, miejscu przeznaczonym dla osób konsekrowanych, umiejscowiona została loża kolatorska (fundatora). Jest to wyodrębnione miejsce przeznaczone dla kilku osób, zazwyczaj dla wybitnych osobistości lub fundatorów. Określenie „kolator” pochodzi z łaciny i oznacza darczyńcę, patrona kościoła lub jego fundatora. Kolatorami byli dawniej właściciele ziemscy z terenu parafii. Mieli prawo przedstawiania biskupowi kandydatów na beneficjentów przy kościele. Mogli również umieszczać w kościele tablice nagrobkowe i posiadać własne ławki.
Tron celebransa
Obok loży kolatorskiej jest jeszcze jeden element wyposażenia kościoła przeznaczony dla wyróżniających się osobistości – jest nim fotel celebransa. Umieszczany jest w sedilii, czyli miejscu w kościele przeznaczonym dla celebransa i służby liturgicznej, które zazwyczaj znajduje się w prezbiterium. Sedille umieszczano przy ścianie prezbiterium. Z czasem siedzenia upodobniały się do tronu, szczególnie to przeznaczone dla celebransa. Kapłan siada na nim podczas śpiewów liturgicznych wykonywanych przez chór lub podczas czytań. Odnowiona liturgia wymaga, aby siedzenie celebransa i jego asysty było usytuowane tak, aby wierni widzieli, że celebrans stoi na czele wspólnoty liturgicznej.
